Japonca’da Hayvanlar ile İlgili Eğlenceli Sözler ve Deyimler

Dünyanın her yerinde insanlar, hayvanların veya davranışlarının kullanışlı mecaz anlamlarını bulmaya bayılırlar. İngilizce’den bir örnek alalım. Deyim olan‘’cat got your tongue’’ gerçek anlamı vücudunuzdan hayali olarak bir organı çalan bir hayvanla ilgili değildir. Aksine, birisinin bir şeye cevap olarak söyleyecek bir şeyi olmadığı zaman kullanılan bir deyimdir. Dünyanın her yerindeki dillerin benzer fikirleri vardır.

Aynısı Japonca için de geçerli. Birçok ifade hayvanları, hayvanlarla ilgili şeyleri veya hayvan eylemlerini kullanır. Bazıları tasasız ve eğlencelidir, bazıları ise şaşırtıcı derecede olumsuz olabilir. Antik Japonya’dan bazı eleştirmenler hakkında fikir sahibi olmanın yanı sıra –görünüşe göre kediler, bugün oldukları kadar o zamanda da yaygınlardı- bu deyimler, Japonya’da kullanabileceğiniz bazı benzersiz cümleleri öğrenmek için güzel bir şans sunuyor.

‘’Neko Jita (猫舌)’’ – Kedi dili

Anlamı: Sıcak içecek veya yiyeceklere dayanamayan biri

Nereden Geliyor?

Bu, kedilerin sıcak bir şeyler yiyememesinden geliyor. Kedilerin dilleri sıcak şeyler ile iyi anlaşamıyor.

Birisi gerçekten baharatlı tantancayı yemekte zorlanırsa veya çok kuvvetli bir Tayland yemeği yemiyorsa, onların “neko jita” olduğunu söyleyebilirsiniz. Birisinin dilinin sıcak yiyeceklere dayanamadığına atıfta bulunmak, biraz eğlenceli bir küçük düşürme. Kedilerde olan budur, bu yüzden bir dahaki sefere baharatlı bir şeyi yerken sıkıntı yaşarsanız, bunun herkese yayılmasını bekleyin.

''Neko Ze'' (猫背)  - Kedi sırtı

Anlamı: Kambur durmak, duruşun kötü olması

Nereden Geliyor?

Bir insan kötü bir duruşa sahipse, kambur oturuyorsa, ürperen bir kediye benzer.

Bu, 21. Yüzyılda oldukça yaygınlaştı, çünkü gittikçe insanlar bilgisayarlarına veya (özellikle) telefonlarına bakmak için eğiliyorlar. İnsanları sırtlarının kambur durma şekli bir kedinin dinlenirkenki sırtına benziyor. Fakat bunu yapmak bir kedicik için iyi olsa da, bir insan sırtını incitebilir. Dikkatli olun.

‘’Neko Baba'' (ねこばば) – Kedi dışkısı

Anlamı: Çalmak, cebe indirmek

Nereden Geliyor?

 Kedilerin kakalarını yaptıktan sonra kum veya kirle örtmesi, saklaması; kimsenin fark etmeyeceğini ummaktan geliyor.

Şimdi,daha karmaşık alanlara girmeye başlıyoruz. Eğer bir kedi sahiplendiyseniz, işlerini çöp kutusunda (veya dışında) yaptıkları zaman, örtbas etmeye çalıştıklarını, kimsenin görmediğini fark etmişsinizdir. Dikkatsiz köpeklerin aksine, kediler az önce yaptıkları işi gizlemeye ve bunu yaparken çok fazla dikkat çekmemeye çalışırlar. Bu, bir yankesicinin yapabileceği gibi, fark ettirmeden diğer insanlardan çalmak anlamında kullanılan bir deyim haline geldi.

''Neko wo Kaburu'' (猫を被る)- Birinin kafasına kedi koymak

Anlamı: Caka satmak, birinin gerçek kişiliğini gizlemesi

Nereden geliyor?

Kediler tatlı ve masum görünüyorlar, ama onlar her şey olabilir!

Bu deyim, birisinin kafasına gerçekten bir kedi yerleştirmeyi ima ettiği için diğerleri kadar netliğe sahip değil. Fakat kedilerin sevimli göründükleri  ile daha çok ilgili, fakat gerçekte sinsi ve kötü olabilirler. Aynı şey, sevimli ve masum davranabilen ancak gerçekte bu davranışların altında kim olduklarını gizleyen insanlar için de geçerlidir. 

''Make Inu'' (負け犬)- Kaybeden köpek

Anlamı:  Kaybeden, veya 30yaşın altında hiç evlenmemiş ya da çocuk sahibi olmayan kadın

Nereden Geliyor?

Sürünün geri kalanına benzemeyen bir köpek, veya kavgayı kaybetmiş bir köpek 

‘’Make Inu’’ 2000’lerin ortasında yeni bir anlam kazandı. Ondan önce, birisinin kaybeden olduğuna veya sürüdeki diğer köpeklerden farklı olduğuna dair genel bir atıftı. Üzücü… ve zavallı köpekler, kediler çeşitli deyimlere konu olmuşken onlar bunu almışlar…ama oldukça basit. Ancak, 21. Yüzyılda, 30larında evlenmemiş veya çocuk sahibi olmamış kadınlara atıfta bulunan, yeni bir tür ‘’kaybeden’’ anlamına gelen bir deyim oldu. 

''Dasoku'' (蛇足)- Yılanın ayak izleri

Anlamı: Çokluk, fazlalık

Nereden Geliyor?

Hiç yılanın ayak izini gördünüz mü?

Bir yılan etrafta gezmek için ayağa ihtiyaç duymaz. Etrafta karnının üstünde sürünerek gezer. Eğer bir yılana ayak verirseniz, bu sadece fazlalık olur (ayrıca korkutucu). Yani insanlar bu deyimi kullandıklarında, fazlalık olan veya gerçekten gereksiz olan bir şeye atıfta bulunuyorlar.

''Unomi'' (鵜呑み)-Balık yemi yuttu

Anlamı: Yutmak, kanca çekmek, çizgi çekmek ve batmak

Nereden geliyor?

Balık avlamaktan.

Bu aslında İngilizce'de benzer bir ifadeye sahip –yemi yutmaya atıfta bulunur, ya da birinin söylediğine sorgulamadan inanmak. Daha çok balığın bir parça yemi ısırması gibi.- kancanın nereye bağlı olduğunu düşünmemek.

''Suzume no Namida'' (雀の涙)- Serçe’nin Gözyaşları

Anlamı: Kovaya atmak.

Nereden Geliyor?

Serçenin fikri küçük ... ve gözyaşları da öyle.

Bir serçenin ağladığını görmedim, ama eğer olsaydı, gözyaşlarının neredeyse mikroskobik boyutlarda olacağına inanıyorum. Bu, bu deyimle ne anlatıldığını açıklıyor, bu da küçük bir şey veya olmamış gibi küçük bir etkiye sahip olan bir şey anlamına gelir.

''Urusai'' (五月蝿い)-Mayıs’ta bir sinek gibi rahatsız edici

Anlamı: Gürültülü, can sıkıcı

Nereden Geliyor?

Mayıs ayındaki sineklerin gerçekten çok gürültülü ve can sıkıcı olmasından

Biri gerçekten gürültücü veya can sıkıcıysa, insanların onu ‘urusai’ kelimesiyle tanımladığını duyarsınız. Seslenilecek en iyi söz değil! Bunun anlamı etraftaki en sinir bozucu böceklerden biriyle ilgili, sineklerle. Ve Mayıs ayı, soğuk geçen aylardan sonra bu böceklerle karşılaştığınız en kötü aylardan biridir. 

''Chou Chou Musubi'' (蝶々結び) – Bir kelebek düğümü

Anlamı: Yay düğümü, bir şeyi bağlamak için düğüm çeşitlerinden biri

Nereden Geliyor?

Düğümün kelebeğe benzemesinden

Şimdi burada basit bir mecaz var. Bunlardan bazılarının daha karmaşık olabileceği durumlarda bu, - serçeler aslında ağlamazlar- iki şey arasında basit bir karşılaştırmadır. Bu bağlama çeşidi gerçekten kelebeğe çok benziyor. Bu kadar, güzel ve basit. 

''Tombo Gaeri'' (とんぼ帰り)- Yusufçuk gibi dönmek

Anlamı: Aceleyle eve geri dönmek, kısa bir geziye gitmek

Nereden Geliyor?

Yusufçukların hızla uçarken rotalarını aniden değiştirebilmelerinden gelir.

Yusufçuklar aniden geriye uçmak konusunda yeteneklidirler –ya da daha basiti geri dönmek konusunda- . Bu yüzden, bir insan eve aniden döndüğünde onu etrafta hızlıca dönen bir böcek gibi tanımlamak normaldir. Ayrıca, genellikle kısa gezilerde, başka bir şehre günübirlik geziye gidilip günün akşamında tekrar evde olunan gezilerde kullanılan bir deyimdir. 

''Yajiuma'' (野次馬) –Alaycı bir at

Anlamı: Seyirci, turist

Nereden Geliyor?

Atların bir şeye bakışlarından geliyor.

Bazen at yavaşlar ve bir şeye gözlerini diker. Bu deyimi açıklayan şey, birinin turist olması, veya birinin bir şeye gözlerini dikmesidir. ( ve bazen gözlerini diktikleri şeyle ilgilenirler.)

''Umaga Au'' (馬が合う)- Bir at ile Tanışmak

Anlamı: İyi anlaşmak

Nereden Geliyor?

At yarışlarından geliyor, atın ve jokeyin arasındaki dostluk ilişkisi.

Bir at ve ona binen kişi iyi bir ilişkiye sahip olmalıdır. Ve tercihen, bu iki partner iyi anlaşmalıdırlar. Buradan bu deyim, birbirleriyle iyi geçinen insanlara atıfta bulunur.

Kaynak: LiveJapan