Genel Bakış
Kanji, en eskisi ve Çin’den gelen resim temelli bir sistemdir ve bütün kelimeleri temsil eden logogramlardan oluşmuştur. Hiragana ve katakana Japonya’ya özgüler ve hece seslerini temsil ederler; bu iki alfabe birlikte Kana olarak adlandırılır. Üç yazı sistemi günümüzde kullanılmaktadır -bazen aynı cümle içinde bile- ve bu da işleyişlerini bilmeyenler için kafa karıştırıcı olabiliyor.
Kanji
Kanji, Japonya’da kullanılan ilk yazı sistemidir. 4. ve 5. yüzyıllarda, Japonya'da konuşulan bir dilin olduğu ancak onunla devam eden bir yazı sisteminin olmadığı bir dönemde Kore yarımadası aracılığıyla tanıtıldı. Japonca, Çincede belirli bir kelimeyle ilişkilendirilen kanji sembolünü aldı ve kendi dilinde aynı kelimeyle eşleştirdi. Bununla birlikte, zaman içinde Çince telaffuz da Japonya’da kullanılmaya başlandı, muhtemelen Çince konuşan insanlarla yapılan ticari etkileşimler sonrasında oldu. Sonuç olarak, bugün, birçok kanji iki şekilde okunur: Çince olarak, on-yomi, ve Japonca olarak, kun-yomi.
Ünlü bir örnek "dağ" kelimesidir. Japoncada, kelime yama’dır, ve insanlar bir dağ için Çin sembolünü (山) almışlar ve ‘’Bu yama anlamına gelir.’’ demişler. Ancak, dağ kelimesi için Çince telaffuz ‘san’ da Japoncaya gelmiştir ve bugün ikisi de kullanılmakta. Bu nedenle, Japonya dışındaki bazı insanların yanlışlıkla UNESCO Dünya Mirası Alanı Fuji Dağı’ndan “Fuji-yama” olarak bahsetmeleri yanlıştır, aslında “Fuji-san”dır.
Hiragana
Böylece, Japonya sonunda konuştukları dilin yanına alacakları alfabeye de kavuştuklarına göre, neden bir taneye daha ihtiyaç duymuşlar? Pekala, herhangi bir Japon dili öğrencisinin bildiği gibi, kanji öğrenmek zordur. Tarihsel olarak, sadece erkeklerin kanjiyi okuması ve yazması için eğitimlerine izin verildi, bu yüzden Heian mahkemesi kadınları (günümüz Kyoto’su) 8. Yüzyıl civarında daha kolay bir alternatif için hiraganayı oluşturdular. Zaman geçtikçe, erkekler kelime resimlerinden ziyade seslere dayanan hiragananın kanji okumaktan ve yazmaktan daha kolay olduğunu fark ettiler ve hiraganayı da günlük yazılarında kullanmaya başladılar.
Katakana
Hiragana gibi, Japonya’nın üçüncü yazı sistemi katakana seslere dayanır ve Japonya’ya özgüdür. Ama Japonya neden bir başka alfabeye daha ihtiyaç duymuştur? Ve tekrar aynı sebebe dayanıyor, kanji okumanın zor olduğu- ve sadece Japon olmayan insanlar ve kadınlar için değil. Erkeklerin resmi hükümet belgeleri gibi resmi yazılarda kanji kullanma zorunlulukları vardı ve belli kelimelerin nasıl okunacağını kenarlarda not alıyorlardı. Bu katakana karakterleri, kanji sembollerinin kendilerinin basitleştirilmiş bir versiyonuydu ve aynı şekilde telaffuz edildi. Zamanla bu karakterler bir alfabe haline getirildi. Ve katakana, Çin kanjisine eşlik etmeye başlarken, en sonunda herhangi bir yabancı dilden geçen kelimeleri yazmak için kullanıldı.
Ama Neden Üçünü de Kullanıyorlar?
Bugün, bu üç yazı sistemi beraber kullanılıyor, hatta aynı cümlede bile kullanılıyorlar. Sebeplerin bir kısmı okunabilirliktir. Kanji, okuyucunun bir cümlede isimleri ve fiilleri ayırmasını kolaylaştıran doğal molalar yaratır. Yalnızca hiragana olarak yazılmış bir cümleyi, kelimeler arasında boşluk bırakmadan İngilizce yazılmış cümleye benzer şekilde gramer bakımından incelemek (yani, bileşen parçalarını çözmek ve onların sözdizimsel rollerini tanımlamak) zor olabilir. Bu arada, Katakana, yabancı dilden gelen kelimeler için ya da İngilizcede kullanılan italikler gibi vurgu eklemek için kullanışlıdır. Japonya’nın yazı sistemlerini daha da basitleştirmesi mümkün olsa da, ülke üçünü de kullanmaya devam etmekten oldukça memnun görünüyor.
Kaynak: CultureTrip
Yorumlar
0 comment