Jacob, gayet akıcı bir yaklaşımla Justin Sevakis'e (Answerman) sormuş: "80'lerde yapılan animelere şöyle bir bakıyordum da, her zaman merak ettiğim şey bir kez daha kafamın içinde uyandı. Çeşitli anime podcast'lerinden ve kongre panellerinden de işitmişliğim vardı; '80'lerde anime endüstrisinin dünya kadar bütçesi olduğunu... Sıklıkla işittiğim şeylerden biri de Gainax'ın kurucularının vakti evvel Royal Space Force: The Wings of Honnêamise filmini yaptırmak için 20'lerinde okulu bırakan bir guruba dünya kadar para saçtığı. Studio Ghibli de Princess Mononoke'yi yayına hazırlayana dek bir kamyon bütçe harcamıştı, bugüne kadarki en pahalı filmlerden biri de oydu. Diğer birçok projenin yanı sıra değişen kalitedeki yapımlar için yapımcılar neredeyse servet ödedi. Günümüzün aksine geniş bir izleyici kitlesi veya franchise planları olmadan gerçekleşti bu bütçeler. Sorum şu: Bu stüdyolar, bu OVA'ları, filmleri ve TV animelerini yapabilmek için onca parayı nereden buldular, neyden kazandılar da hayatlarına devam edebildiler? Neden şimdilerin bütçesi, 80'lerin bütçesinin 1000'de 1'i gibi hissettiriyor biz izleyiciye?"
Justin Sevakis de şöyle yanıtlamış:
"Bir otakudan 80'ler Japonyası'nı tanımlamasını isteseniz kesinlikle dönemin klasik film ve dizilerinden birini referans olarak verecektir. 80'ler, Hayao Miyazaki'nin uzun metrajlı sinema yönetmeni olarak kendisini kanıtladığı zamanlardı. Mecha serileri pazarda rüzgar estirmeye başladığında Macross'dan Gundam'dan Dougram'a, GoLion'a ve Votom'lara kadar her yapım, kendi epik savaş hikayesini anlatabilmek için oyuncak şirketlerinin bütçelerini kullanıyordu. Home video pazarının ortaya çıkmasıyla animatörler yeni hikaye anlatım stillerini keşfetme konusunda daha özgür ve haliyle özgündüler ve fikir konusunda diledikleri fantazyayı geliştirmeleri mümkündü. O günlere bakıldığında resmen altın çağ demek hatalı bir söylem olmaz. 
Fakat anime nedir bilmeyen birine o yılları sorsak, 80'lerde Japonya'nın tüm ekonomik çıkmazlarına son verecek bir yükselişte olduğunu söyleyecektir. İhracat yükselişte; Japon yapımı elektronikler, arabalar, motosikletler ve oyuncaklar her yerdeydi. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra yerle bir olan ülke, dünya sahnesine gururlanarak çıkıyor ve GSYİH baz alındığında dünyanın 2 numaralı ekonomisi haline geliyordu. Yeni zengin Japon işadamları, denizaşırı gayrimenkul (en önemlisi golf sahaları) ile Amerikan şirketlerini satın alıyorlardı. (Bu, özellikle Detroit gibi yerlerde, Japon karşıtı ırkçılığa neden oldu.)
1985’te, döviz kuru 250 Yen'di (yani bir dolar ikiyüzelli yen ediyordu) ve ülkenin mühendislik, işçilik kalitesi çok iyi durumdaydı (“En iyi şeyler Japonya'da üretilir" diyen Marty McFly yeniden dikkat çekmişti). Bu, Japonya'yı üretim hacmarayan yabancı şirketler için koca pazar haline getirirken bir yandan da Japon borsalarını ve mülk değerlerini gülünç seviyelere düşürebilmek için ciddi paralar dökülüyordu. Birçok Japon'un, birçok Japon şirketin aniden ne yapacağını bilemeyeceği kadar çok parası olmuştu.
Ve birçok şirket, düşüş yaşanmadan yatırım yapacak yeni yollar arar. Ancak o dönemde doğru ve yenilikçi yatırımın peşinde olan iş adamı sayısı, düşük dönüşüm oranına sahip yatırımın peşinde olanlardan nispeten azdı ve 80'lerde yatırım yapılan en büyük medya, anime oluvermişti. Oyuncak şirketleri akıl almaz bir hızda film ve diziler için (içeriğinin en olduğunun herhangi bir önemi yoktu) oyuncaklar üretmeye başlamışlardı. (“Ağır çevreci temalara sahip karanlık, distopik bir seri yapmak ister misiniz? Elbette, robotlarımız size zibilyon tane şey gösterecek!) Yukarıda belirtilen Honneamise ya da Akira gibi dev uzun metrajlı filmler, yatırımcısına nasıl kazandıracak sorusunun yanıtı olmadan dünya kadar kazandırmıştı. Üstelik anime, Japonya dışında henüz adamakıllı keşfedilmemişti bile. 
Ve tabi ki home video pazarını da unutmayalım; VHS, Beta, Laserdisc ve VHD yepyeni teknolojilerdi ve ihtiyaç duyulan içeriklerdi. Talebi karşılamak için bir sürü şirket ortaya çıktı; Bazıları cidden iyi iş çıkardı, Network gibi (sonrasında Bandai Visual olacaktı adı) ve MD Geist ve Roots Search gibi efsanevi içeriklerin üreticileri olan Hiromedia gibi diğerleri oldukça hızlı şekilde piyasadan silindi. Bilinen tüm anime yaratıcıları, genel izleyici kitlesine hitap eden bu yayınlarla meşgul olduklarından bu garip küçük pazar üniversiteden birçok insana yeni iş gücü oluşturmaya başladı. Bazı yayınlar cidden efsane işler yaparken bazıları çöpten daha az değerli işlere imza attı. Ancak, OVA pazarı ilk başta büyük bir hevesti ve yükselişe geçen ilk firmalar o kategoriyi çerçöple doldurdu ve bunlar ortadan kalkmadan önce o kategori yeniden yükselişe geçemeyecekti. 
Tüm bu kötü yatırımlar ve irrasyonel coşku sonunda bir anda normalleşti ve tahmin edileceği üzere "kabarcık ekonomisi" ortaya çıktı. 90'lı yılların başlarında Japonya'nın ekonomisi yabancı-yerli pek çok yatırımcının canını sıkmıştı ve on yıldan fazla bir süredir de yeniden yükselişe geçememişti. O dönem, anime işi için karanlık bir dönemdi ve sayısız şirket kapandı. O dönemden tanıdığımız ve sevdiğimiz çılgın yüksek bütçeli animelerin yapımı durdu ve o zamandan bu zamana bu kadar devasa harcama yapılan yapımlar nadiren görülmeye başlandı."
Japonya'nın '80 ve '90 arasında, animede yaşadığı "kabarcık ekonomisi"ni, biz de ülke olarak uzunca bir zamandır inşaat alanında yaşıyoruz. Yine de biri -çoğunlukla- kalbinize ve gözünüze hitap ederken diğeri yeşil alanı katlediyor. Zalımsın dünya!
kaynak: ann
Yorumlar
0 comment