1962 yılında Tokyo’da doğan Murakami, Tokyo National University’ de Nihongo (Meji dönemine dayanan geleneksel Japon sanatı) alanında doktora sahibi. Sanatçı, geleneksel biçimleri çağdaş Japon kültürünün kitsch unsurlarıyla kaynaştırmasının sonucunda yeni bir sanat dili geliştirdi. Doktora derecesini Japonya’da sanat pazarını yeniden oluşturmak için bir araç olarak kullandı. Ülkesinde yenilikçilik ve deneyim verimliliğinin az olduğunu düşünen Murakami, öncelikle kendini uluslararası sanat piyasasında konumlandırmayı amaç edindi. Batı pazarında akıllıca işbirlikleri ile birlikte çalışmalarını yaymayı başaran sanatçı, Japonya dışındaki ilk sergisini 1995’ te Paris’te yaptı. Bu sergi, onun resim alanıının dışına çıkması için bir basamak oldu. Murakami adını en son Billie Eilish için hazırladığı animasyon video klip ile duyurdu.
9 Ağustos 1945 sabahı, iki Amerikan pilotu Japonya’ nın Kokura şehrini bombalamak üzere havalandılar. Kötü hava koşulları, rotanın ikinci hedef olan Nagasaki’ ye çevrilmesine neden oldu. Murakami, büyürken annesinin ona sürekli eğer Kokura’da o gün hava güzel olsaydı, bugün kendisinin ve onun hayatta olmayacağını hatırlattığını ifade eder. Sanatçının Hong Kong’ da Gagosian galerisinde düzenlediği “Flower and Skulls” sergisi, baskı, travma ve endişe unsurlarının yenilenme, iyimserlik ve yeniden doğuş duygularıyla kaynaşmasından doğan çalışmaların ürünü. Sanatçının“Time Bokan” isimli çalışması, her bölümü kıyamet patlaması ile sonlanan 1970’lerin bir çocuk animesi ile adaş. Murakami, manganın saplantılı bir şekilde atom bombasının görüntülerini göstermesinin nedeninin yalnızca Japonların gerçekten Tanrı’lardan daha güçlü, insan yapımı bir atam bombası sayesinde; tek bir ışık patlamasıyla her şeyin yok olduğunu tecrübe etmiş olmalarından kaynaklandığını belirtiyor ve ekliyor: “Bu bizi uyuşturdu. Gülen çiçekler yalnızca ‘Tamam, biz vazgeçtik’ diyorlar.”
Murakami, Japonya’da alt kültür olarak görülen “otaku” eğiliminin analizi, yeniden keşfi ve yeniden yorumlanması aracılığıyla sanatsal biçimlerini oluşturduğunu belirtiyor. Sanatçının bu araştırmalarının sonucu olan Miss Ko ve 1999 yılında bir otaku festivalinde sunduğu Second Mission Project Ko 2 - uçağa dönüşen genç bir kadını tasvirleyen üç parçalı heykel yerleştirmesi- Batı koleksiyonerlerini büyülemekle kalmamış, hem otakulardan hem de sanat eleştirmenlerinden tam not almıştır.
Murakami otaku kültüründe Amerikan işgali sırasında Japonya’nın şehirlerinde meydana gelen büyük yıkımları sansür ve baskıyla birleştiren temaları bulmuş, sanatının diline de bunu yansıtmıştır. Ona göre otaku, savaşın çirkinliğini açık ve anlaşılır biçimde gözler önüne serer. Ayrılmış, dışlanmış bir pastiş akım olarak görülen bu kültürü sahiplenen sanatçı, oluşturduğu yeni dil ile Japon halkını tüketimcilik ve batılılaşma uykusundan uyandırmayı hedeflemiştir. Sanatında şimdiye kadar yasaklanmış olan çirkin ve çarpıtılmış unsurları kayıtsızlıkla çevreleyen çocukça ama aydınlık, düz renkli figürler kullanır.
Takashi Murakami, The Lion of the Kingdom that Transcends Death, 2018, Kanvas üzerine akrilik boya.
Nihongo’da doktora sahibi olan Takashi Murakami, Japon estetiğini sanatının merkezine almış; ticaretin kültürel yansımalarına karşı eleştirel bir tavır takınmıştır. Eserlerinde çağdaş Japon toplumu ile Amerikan kültürü arasındaki çelişkilere değinmiştir. Sanatçı 2000 yılında çağdaş sanat tarihine yeni bir akımı da kazandırır: Superflat. Bu akım, grafik tasarım, geleneksel Japon baskı tekniği ve Ukiyo-e sanatının Japon mangalarının post-modern biçimde uygulanması ile birleşmesinden oluşur. Superflat, güzel sanatlar ile popüler kültür arasındaki sınırları ortadan kaldırmayı amaç edinir. Savaş sonrası Japon toplumunun sosyal sınıf ve popüler zevklerinin bastırılmış, sanatının derinlemesine çökmüş olduğunu düşünen Murakami, yüksek ve alçak kültürün kaynaşmasını Superflat teorisinin arka planına yerleştirmiş ve işlerinde bunu temel almaya başlamıştır. Diğer yandan akım, Takashi Murakami’ nin “Japonya’nın Andy Warhol’u” lakabını almasına neden olur. Ancak kendi toplum ve döneminin pop kültürünü motivasyon olarak gören bu iki sanatçı arasında belirgin bir fark bulunmaktadır. Warhol, tüketici toplumu bir hedef ya da tasvir olarak görürken Murakami, bunu yalnızca araç olarak kullanır. Murakami için 'figüratif ve sembolik olarak, otaku kültürünün farklı ve çoğu zaman kafa karıştırıcı kökenleri, Amerika'nın ağır etkisi altında savaş sonrası Japon sanatlarının ve kültürünün kendi imajına tekabül eder.
Takashi Murakami, "The 500 Arhats" sergisinden.
Murakami'nin dünyanın çağdaş Japon sanatına bakış şeklini değiştirdiği konusunda hiçbir şüphe yok. Pek çok eleştirmen ve küratör Murakami'yi, benzer şekilde popüler kültürdeki simgelere saygı duyan ve onları sanata dönüştüren Andy Warhol ile aynı konumda tutuyor. Murakami'nin sanatının Los Angeles'taki MoCA’ nın şef küratörü Paul Schimmel, Murakami’ nin çalışmaları için “Şıklık, kitschy, üst düzey pop ikonografisi –işte onun sanatı bunlardan ilham alıyor” diyor. “Moda dünyası, şaşa ve çekicilik dünyası, tüketici estetiği; Bunların hepsi işinin malzemesi haline gelen kirli kelimeler.”
Takashi Murakami, Red Demon and Blue Demon with 48 Arhats.
Murakami 2008 yılında Time Magazine’ nin “100 En Etkili İnsan” listesindeki tek görsel sanatçı olmuş, Superflat teorisi ile II. Dünya Savaşının sonundan beri Japon kültürünün durumunu sorgulayan yeni nesil sanatçılara öncülük etmiştir. Yetişkinlerin çocuklar gibi hissettiği, sevimli karakterleri günlük hayatının içine alma tutkusundan oluşan Otaku kültürünü benimser. 2005 yılında yayımladığı kitabında Murakami, ‘Superflat’in Japon’ların ulusal kimliklerini kaybettikleri düşüncesinden ortaya çıkan bir teori olduğunu belirtir. Sanatçı Louis Vuitton ve Vogue gibi moda dünyasının öncüleri için tasarımlar yapmış; Pharrell Williams, Kanye West, Billie Eilish gibi ikonik müzisyenler için video klipler hazırlayarak adını ve çalışmalarını uluslararası sanat pazarında nitelikli bir konuma getirmeyi başarmıştır.
Kaynak: cocomarett, highsnobiety
Lasla Esquivel Durand-The Superflat Bridge (Erişim Tarihi: 17.03.2019)
Yorumlar
0 comment