Japonya'da bulunan heykeller, onlara ilham veren kültürler kadar eşsiz ve büyüleyici. Bu figürlerin çoğu Japon kültürüne o kadar yerleşmiştir ki; anime gibi popüler medyalarda, filmlerde ve video oyunlarında yer alırlar. El sallayan kedilere veya çocuksu Jizō'ye aşina olmayanlar için, Japonya'daki en yaygın heykellere bir göz atalım.
Maneki Neko
Türkçesi şanslı kedi heykelleri olan ve her yerde bulunan maneki neko (招き猫, lit. 'beckoning cat') heykelleri; Japonya, Çin ve Tayvan'da sıklıkla görülür. Bu küçük şeyler Edo zamanlarından beri etraftalar ve sahiplerine şans getirdiklerine inanılır ama gerçek kökenleri belli değildir. Efsaneye göre tipik bir heykel olarak tasvir edilen Japon kısa kuyruklu kedisi, seyahat eden bir asilzadeye el eder. Kediye uzanınca adam, onu hemen başında bekleyen tuzağa düşmekten kurtulduğunu fark eder. Ayrıca pati sallayan maneki nekoların sıklıkla altın para tuttukları görülür. Bu da onların şans getirdiğine olan inancı pekiştirir ve dahası ekonomiye refah getirmişler ve bu tip maneki nekolar Japonya dışında popüler hale gelmiştir.
Tanuki
Tanuki rakun köpekleridir ve Japonya'ya özgüdür. Tanuki'lerin yangını ve hırsızlığı önlediğine inanılır ancak heykel olarak çok daha fazlasını yaparlar. Budizm'de sekiz rakamı uğurlu olduğu için tanuki heykellerinin genellikle sekiz şanslı yanı vardır; hava koşullarına ve belaya karşı korunmak için bir şapka, gözlemleyip iyi kararlar verebilmek için büyük gözler, denge ve güç için bir kuyruk, güven için bir senet, erdemi temsil eden sake şişesi ve finansal şansı simgeleyen (yabani tanukilerin gerçekten sahip olduğu) -bazen komik bir şekilde- büyük skrotum.*
Ç/N: Skrotum testislerin içinde bulunduğu torba benzeri yapıdır. Testislerin bir ya da ikisinin skrotuma inmeyerek abdomen ya da kasık içinde kalmasına inmemiş testis denir.
Son olarak ise, cesur ama mantıklı karar vermeyi temsil eden büyük bir göbekleri ve dostça gülümsemeleri vardır.
Jizō
Jizō heykelleri gezginlerin koruyucularıdır ve genellikle yol kenarlarında ve yol ayrımlarında bulunur. Bu heykellerin kökenleri keşi budist keşiş olarak tasvir edilen ve öbür dünyada acı çekmesi gereken ruhların kurtarıcısı olan bir bodhisattva olan* Ksitigarba'ya dayanır.
Ç/N: Budiznm inanışına göre diğerlerine yardım etmek için kendi aydınlanmasını erteleyen kişi.
Ksitigarbha aynı zamanda ölü çocuklar dahil çocukların koruyucu azizidir. Ksitigarbha'nın çocuklarla ve özellikle de doğmamış veya ölü doğmuş olanlarla olan bağlantısı nedeniyle, tapınak alanlarında ölen çocuklar için dua etmek için ayrılmış mezarlıklarda veya bahçelerde Jizō heykellerini görmek de yaygındır. Ebeveynler çocuklarının onuruna bir heykel dikmek için para öderler ve arafta kalmış bir kişinin öbür dünyaya geçisini kolaylaştırmak için taş ve adaklar bırakırlar.
Komainu
Komainu; -İngilizcede aslan köpekler olarak bilinir- özel korumaya ihtiyacı olan mabet, tapınak ve diğer önemli yapıların girişlerinde bulunan gardiyan heykellerdir. Milattan önce 200 civarlarında ve Han Hanedanlığından beri var olan Çin'in Koruyucu aslanlarının Okinawa'dan ithal edildiği düşünülmektedir. Komainu'ların şeytani ruhları kovdukları söylenir. Çift olarak bunların genellikle birinin ağzı açıkken, diğerinin kapalıdır. Birlikte olduklarında Budist hecesi Aum'u (Her şeyin başlangıcı ve sonu) telaffuz ediyormuş gibi gözükürler.
Buddharupa
Buddharupa, Buda figürü gibi yapılmış heykelciklerdir. Adı Sankritçe "Uyanmış Olanın Şekli"dir. Tarihte Japonya, Budizm'den büyük ölçüde etkilenmiştir ve kimin iktidarda bağlı olduğuna bağlı olarak; farklı mezheplerde çağlar boyunca moda olagelmiştir. Bugün hem Şinto hem de Budizm barış içinde bir arada var olabilir çünkü ikisi de mutlak bağlılık gerektiren dinler değildirler. Sonuç olarak, Budist heykelleri Japonya'da yaygın bir manzaradır ve hatta bazıları Kamakura'daki devasa Amida Buda heykeli gibi oldukça ünlü hale gelmiştir.
Kaynak: Culture Trip
Yorumlar
0 comment